Güvenlik Sistem ve Cihazları Konu Anlatımı ve Test

GÜVENLİK SİSTEM VE CİHAZLARI

A-GÜVENLİK SİSTEMLERİ: Koruma ve güvenliği sağlamak amacıyla bir yasadışı müdahale eyleminde kullanılabilecek taşıma veya bulundurma izni olmayan silahların, patlayıcıların veya başka her türlü tehlikeli cihaz ve maddelerin herhangi bir yolla korunan alana sokulmasını önleyecek tedbirlerin alınması gerekmektedir. Ayrıca kişilerin ve araçların izinsiz olarak korunan alana girmelerini önlemek için usuller ve hüviyet tespit sistemleri tesis edilmesi gerekmektedir.

Güvenlik sistemleri iki aşamadan oluşur;

—Çevre kontrolü ve korunan alan girişlerinde fiziki kontrol

—Bina girişlerinde şahıs ve bagaj kontrolü

1-FİZİKİ GÜVENLİK TEDBİRLERİ: Korunan alana istenmeyen kişi, eşya, araç girişi ile soygun ve sabotajların engellenmesi için oluşturulan maddi önlemlerdir. Hem caydırıcı hem de tehdidi geciktirici olmalıdır.

Fiziki güvenlik tedbirleri korunan alanın özelliğine ve korumanın amacına göre azaltılır ya da artırılır. Personelden tasarruf sağlar. Suç işleme oranını düşürür. Unsurları şunlardır;

—DUVARLAR, BETON ENGELLER: Korunan yerin çevresine yapılır.

—TEL ÖRGÜLER: Açık arazideki bölgelerde kullanılır. Amacı;

— Korunan alanın sınırını belirlemek.

— Arazi içine insan veya hayvan girişini önlemek

— Korunan alana ilişkin eylem kişilerinin kaçmasını önlemek

—BARİYERLER: Korunan alana giriş-çıkışı denetlemek için yapılır.

—AYDINLATMA SİSTEMLERİ: Karanlık saatlerde de güvenliğin etkin bir şekilde sürdürülmesini sağlar. Şu şekillerde yapılır;

Devamlı Aydınlatma

Bekleme durumunda kalınan aydınlatma, şüpheli durumlarda belli bir bölgeyi aydınlatmak için kullanılır manuel veya otomatik olabilir.

Hareket ettirilebilen aydınlatma; Taşınabilir veya sabit olabilir. İhtiyaca göre kullanılır.

Olağanüstü durumlarda aydınlatma normal sistemler devre dışı kaldığına kullanılır.

Aydınlatma sistemleri personelin gözlerini kamaştırmaması ve sisli havlarda fark edilebilmesi sarı ışık olması tercih edilmelidir.

—KİLİT SİSTEMLERİ: Girişe engel değil, geciktiricidir. Anahtarlı ya da manyetik olabilir.

—İKAZ LEVHALARI:Korunan yere yetkisiz kişilerin girmesi ve uyulması gereken kuralları belirlemek için kullanılır.hava şartlarından etkilenmeyecek şekilde ve yeterli derecede büyük, açık ve net olmalıdır.

—TAŞIT KAPANLARI: Korunan alana tek yönlü girişi sağlamak için yapılır. Sabit veya hareketli olabilir.

ELEKTRONİK GÜVENLİK TEDBİRLERİ

Kontrol noktasındaki güvenilirliği ve çabukluğu sağlamak için kullanılan araçlardır. Çeşitleri şunlardır;

ÇEVRE GÜVENLİĞİ ERKEN ALGILAMA VE UYARI SİSTEMLERİ;

Tanım: Tel örgü veya tesis edilen fiziki engeller aşıldığında veya aşılmaya çalışıldığında tehdidi algılayan, kontrol merkezine haber veren elektronik sistemlerdir.

Fiziki engellerin üzerine monte edilebildiği gibi toprak altına, basınç, titreşim gibi verilere duyarlı, fiziki engel gerisine yerleştirilen mikro dalga veya infrared ışıklı olanları da vardır.

Korunan alanlar için doğru sistemin seçilmesi gereklidir. Örn; yasadışı eylemlerde bulunan kişilere yönelik olarak sessiz alarm sistemleri seçilebilir.

Birçok alarm sistemi çevreden ya da hayvanlardan dolayı yanlış alarm verebilir. Sistemi seçerken bu olasılıklar da göz önünde bulundurulmalıdır.

En gelişmiş sistem, tellerde fiber optik malzemenin kullanımıdır. Çok düşük asılsız alarm oranına sahiptir. 83 derecede bile çalışır. Herhangi bir ihlalde ışık kaynağı sayesinde devreye girer. Teldeki kesikler çok kolay tamir edilir.

Diğer bir fiber optik sistem de bina duvarlarına ya da tellerin üzerine yerleştirilir, tırmanmayı önler.18 kg.lık bir baskı durumunda fiber optik kablolar kopar ve sistem devreye girer. Onarımı çok basittir.

Diğer sistemler mikro dalga ya da kızıl ötesi ışınlarla çalışır, titreşime karşı duyarlıdır, elektromanyetik alan yaratırlar.

Dış çevre korunmasında elektromanyetik radyasyon ve frekans bantlarının kullanımı da söz konusudur. Bu amaçla en uzun dalga boyundaki radyo bantları ve en kısa dalga boyundaki kızılötesi frekanslar kullanılmaktadır.

X-RAY CİHAZI Kişilerin el çantalarının ve bagajlarının içinde tehlikeli madde olup olmadığını tespit eden, düşük radyasyonla çalışan cihazlardır.

GÜVENLİK KAMERASI Belli bir merkezden takip ve kumanda edilebilen, kurumun özelliklerine göre yerleştirilen, izleme işleminin yapıldığı kameralardır.

Siyah beyaz, renkli, sabit, hareketli kamera, monitör, görüntü sıralayıcı, kızılötesi aydınlatıcı spotlar, video kaydedicilerden oluşabilir. Sürekli izleme yapılabildiği gibi şüpheli bir durumda devreye girebilenler de vardır.

Bu sistem fiziki güvenlik tedbirlerini tamamlayıcı niteliktedir.

İLETİŞİM CİHAZLARI Telsiz, telefon, faks, teleks gibi cihazlar haberleşmede kullanılır.

Telsiz arada herhangi bir fiziki bağlantı olmaksızın haberleşmede kullanılır. Telefon, bilgi alma iletişim için kullanılır. İhbarlarda da telefon kullanıyoruz.

YANGIN ALGILAMA VE İHBAR SİSTEMİ Sahadaki dedektörler sayesinde yangın tehlikesini tespit eden ve sesli veya ışıklı uyarı veren elektronik ihbar ve alarm sistemleridir. Bunun yanı sıra söndürme sistemi de bulunabilir. Yangını algılar, uyarır, bağlı olduğu birimleri kontrol eder. Binaya göre değişik tipte sensör kullanılabilir. Yangının manuel olarak haber verilebileceği bir sistem de kurulabilir.

Binalar yangın ihtimaline karşı mimari olarak yangın zone’larına (bölge) ayrılabilir. Bu sınırlar yangının yayılmasını önleyici malzemelerle yapılabilir. Yangın ihbar ve kontrol sistemi bu zone yapısına göre planlanır. Bu sistem seslendirme sistemi, otomasyon sistemi, yangın söndürme sistemi ile bağlantılı çalışması gerekmektedir. Bu bağlantılar monitör amaçlı ya da kontrol amaçlıdır.

SİSTEME BAĞLI CİHAZLAR, KULLANILDIĞI YERLER, ÇALIŞMA ŞEKLİ VE GÖREVLERİ

Duman Dedektörü: Ortamda bulunan dumanı algılar ve bağlı bulunduğu panele alarm bilgisini noktasal olarak verilir. Normalde üzerindeki kırmızı lamba yanıp sönerken duman algıladığında sürekli yanar hale dönüşür.

Isı Dedektörü: Ortamda bulunan ısıyı algılar ve bağlı bulunduğu panele noktasal olarak haber verir. Normalde üzerindeki lamba yanıp sönerken ısı algıladığında sürekli yanar hale gelir. Mutfak ve mekanik alanlarda(havalandırma santrali, ısı santrali, jeneratör vb.)kullanılır.

Yangın Kolu: İnsanların yangını elle manuel haber verebilmeleri için kullanılır. Alarm için cam kırılır, kol çekilir. Bilgiyi noktasal olarak verir. Yangın kaçış noktalarında bulunur.

Kanal Dedektörü: Egzost kanalları üzerinde bulunur. Hava kanalı içindeki dumanı algılar ve panele bölgesel olarak haber verir. Normal çalışmasında üstündeki lamba sönüktür. Dumanı algılamasıyla üzerindeki lamba yanar. Piramit çatının bulunduğu yüksek mekanlarda dumanı algılamak için kullanılmıştır. Bu dedektörler emiş kanallarının havalandırma santrallerine gireceği yerlerde kullanılır.

Flaşör: Yangın anında insanları ışıklı olarak uyarır. İnsanların yoğun olarak bulunduğu yerlerde kullanılır.

Kornalı Flaşör: Yangın anında insanları sesli ve ışıklı olarak uyarır. Personelin bulunduğu alanda kullanılır.

Yangın Paneli: Adı geçen cihazların ve diğer sistemlerin yangın sistemine bağlandığı birimdir. Programlanabilir. Arıza ve alarm bilgilerini üzerindeki göstergeden sesli ve yazılı olarak gösterir.

Tekrarlayıcı Panel: Yangın bilgisini zone bazında ışıklı olarak ve yazıyla bilgisayar monitörü üzerindeki göstergeden gösterir.

Sistem Bilgisayarı: Sistemde oluşan bütün arızaları, alarm ekranında gösterir. Grafik ekranı sayesinde alarm gelen bölgeyi gösterir. Gelen arızaları ve alarmları yazıcısına gönderir.

   ŞAHIS KONTOLÜNDE KULLANILAN CİHAZLAR

Güvenlik kontrolünde en yaygın olarak kullanılan cihazlar metal tarama dedektörleridir. Bu dedektörler iki türde olur;

• El tipi metal tarama dedektörleri
• Kapı tipi metal tarama dedektörleri
• Bunların dışında;
• Patlayıcı-Narkotik Tespit Sistemleri
• Bodyscanner tarama sistemleri de mevcuttur.

KAPI TİPİ METAL TARAMA DEDEKTÖRLERİ: Oluşturulan manyetik alan içerisinden geçirilen manyetik cisimlerin kütlesi hakkında sesli ve ışıklı olarak bilgilendirme sağlayan mikro işlemcili algılama devrelerine sahip cihazlardır.

Kapı şeklinde imal edilmiştir, şahısların içinden geçişleri sırasında metalin varlığını tespit etmeye çalışır.

Kişilerin tek tek geçmelerinin sağlanması, sırada bekleyenlerin 1,5 metreden fazla yaklaşmaması sağlanmalıdır. Küçük metallerle büyükleri ayırabilir. Büyüklerde ışıklı veya sesli sinyal verir. Cihazın kalibrasyon testlerinin belirli zamanlarda yenilenmesi ve çalışır durumda olduğunun kontrolü şarttır.

Sinyalsiz geçenler temiz sayılır. Sinyal verenler ise el dedektörleriyle sinyal veren şeyin ne olduğu bulunana dek aranır. Gerekirse fiziki arama yapılabilir.

EL TİPİ METAL ARAMA DEDEKTÖRLERİ

Kişiler üzerindeki metalin yerini belirlemek için kullanılır. Üreticinin tavsiye ettiği şekilde üst aram prensiplerine göre kullanılmalıdır. Şahsın vücuduna 2,5–7,5 cm. yaklaştırılarak kullanılır. Her kullanımdan önce test edilmesi, şarj durumuna bakılması gerekmektedir. En önemli nokta; kişinin üzerindeki metal bulunduktan sonra o bölgeden sona kadar taramaya devam etmektir. Aksi takdirde diğer metaller atlanmış olabilir.

Metal tarama dedektörlerinin sağlığımıza ve hassas eşyalarımıza etkisi;

Günümüzde üretilmiş olan hiçbir tarama cihazı kalp cihazlarının etkilememektedir. Ne kapı ne de el tipi dedektörler teyp kaydı, kredi kartı, bilgisayar disketlerini etkilemez.

PATLAYICI-NARKOTİK TESPİT SİSTEMLERİ: Bu tür cihazlarda İYON YAKALAYICI MOBİLİTE SPEKTROMETRESİ kullanılmaktadır. Mikroskopik eser miktarlardaki C4, RDX, PETN, Semtx, amonyum nitrat, HMX, TNT ve dinamit kolayca algılanabilmekte ve tanımlanmaktadır. Bunun dışında eroin, kokain, marijiuana, PCP, LSD, MDMA (ecstasy) maddeleri de algılanır.

Parola girdikten sonra bireyin vücut ısısından çıkan doğal hava akımı sayesinde kişinin üzerindeki maddelerin buhar ve parçacıkları toplanır. Bu toplanan hava örneği patlayıcı veya uyuşturucu varlığı açısından hızlı bir şekilde algılama sisteminde analize tabi tutulur.

BODYSCANNER: Dijital radyolojik tarayıcı grubuna giren bu tarayıcı x-ray teknolojisiyle üretilmiştir. Fakat kişi üzerindeki radyasyon etkisi tartışılmaktadır. Ayrıca tüm vücudu göstermesi sebebiyle mahremiyet açısından da tartışıldığı için çok tercih edilmez.

2-BAGAJ KONTROLÜNDE KULLANILAN CİHAZLAR: İnsanların toplu halde bulunduğu yerler arttıkça bagaj sayısı da ve cihazlara ihtiyaç ta arttı. Bu alanda endüstriyel X-RAY cihazları kullanılır. Fiziksel aramaya göre 4 kat daha hızlıdır. En yaygın kullanılan, kişilerin bagajları açılmadan tarama yapabilen cihazlardır. Radyasyon etkisi nedeniyle tartışmalara sebep olmuştur.

X-ray spreyleri: Mektup veya paketlerin içindeki patlayıcı maddelerin tespiti için kullanılır, likit arsoller kağıtları iki kat daha şeffaf gösterir. Bunlar paketteki patlayıcıların zaman zaman patlamasına sebep olduğundan çok tehlikelidir.

Kimyasal ayıraçlar: Operatör sistemi ya direk paket üzerine ya da örnek bir parça üzerine tatbik eder. Kağıdın dönüştüğü şekillere göre patlayıcının varlığı tespit edilmeye çalışılır.

Scanners (Tarayıcılar): X-ray makineleri ile birlikte kullanılır. Mektup veya zarf içerisinde herhangi bir metal olması durumunda sinyal verir. Sinyal alınan parça X-ray cihazında kontrol edilir.

X IŞINI VE X-RAY CİHAZI

X-IŞINI: X-RAY cihazlarının esasını x ışını oluşturur. Bu ışın Alman fizikçi Wilhelm Röntgen tarafından bulunmuştur. X ışını 10 üzeri -8 ile 10 üzeri -12 cm.lik kısa dalga boyu ve gözle görülmeyen elektromanyetik alanlardır. Fotoğraf filmleri üzerinde etkilidirler, cisimlerden geçebilirler, radyasyon etkisi yaratırlar. X-Ray cihazının temelini oluşturan röntgen cihazları 1900’lü yılların başında hayata geçirilmiştir. Aynı teknoloji X-Ray’larda da kullanılır sadece ama karşı teknolojik değişmeler içermektedir. Röntgende görüntü film şeklinde iken x-rayda fotoğraf karesi şeklinde gözükür.

X-IŞINI GÜVENLİĞİ VE DOZİMETRE KULLANIMI: X-Ray sisteminin kullanımında önemli hususlardan biri de yolcuların ve personelin maruz kaldığı radyasyondur. X-ray cihazları, yayılan radyasyonun önlenmesi için üreticiler tarafından kurşun levha veya panellerle kaplanmış ve tünel çıkışlarına kurşun vinil perdeler konulmuştur. Çoğu modern x-ray cihazı renkli TV’den bile az radyasyon yazar.

Bazı ülkeler, cihazın etrafında görev yapan personelin aldığı radyasyonu ölçen dozimetre(film dozimetre)kullanılmasını istemektedir.

Dozimetre, küçük bir fotoğraf filmi parçası içerir. Bütün işlenmemiş filmler x ışınlarına karşı hassastırlar. Dozimetrenin içindeki film radyasyona maruz kalınca bir kamerada görülen ışık gibi kaydedilebilir. Belirli bir çalışma periyodunda film üzerinde radyasyon seviyesi düzenli şekilde artar.

Radyasyonun vücut tarafından emilmesi rem veya milirem ile ölçülür.(1 rem=1000 milirem)Bir saatte alınacak 600 rem öldürücü olabilir. X-Ray cihazına uygun dozimetre kullanılmalıdır. Film dozimetre çalışma saatlerine uygun olarak kullanılmalıdır. Daha uzun süre kullanılması yanlış okumalara sebep olabilir

Dozimetrenin kaybolması durumunda hemen rapor edilmelidir.

Dozimetre kesinlikle x-ray cihazı tüneline veya kenarına konulmaz, herhangi birine ödünç verilmez, ödünç alınmaz, toka veya giyecek gibi metal parçaların yanına, arkasına konulmaz

Kontrol noktalarında (özel)güvenlik görevlisi şu hususlara dikkat edilmelidir: Kullanacakları her türlü X-ray cihazı konusunda bilgili olmalıdır, uygun güvenlik bilgilerini de edinmelidir. X-ray cihazı çalışır durumda iken vücutlarının bir kısmını cihazın içine koymamalı, X-Ray bandına oturmamalı, sürünmemeli, cihaz çalıştırıldığı zaman kontrol altında tutulmalıdır.

X-Ray tünelinin giriş-çıkışındaki yalıtkan perdelerin durumu sürekli kontrol edilmelidir. Bu perdeler sürekli sağlam ve arasında boşluk bırakmayacak şekilde normal durumda olmalıdır.

Ekipte görevli en az bir kişi dozimetre kullanmalı ve radyasyon kontrolü yapılmalıdır. Dozun müsaade edilebilir noktayı aşması durumunda o ekip değiştirilmelidir. Sistemimizde, X-ray cihazları Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) tarafından sertifikalandırılmakta, cihazı kullanacak personelden en az birine film dozimetre verilmekte ve talimatlara uygun olarak TAEK tarafından, belli aralıklarda radyasyon seviyesi incelenmektedir.

X-RAY CİHAZININ TANITIMI: Cihazın kullanıcı tarafından kullanılan başlıca bölümleri;

Konveyörler

Ekranlar

Kontrol panelleri

Ekranlar ve kontrol paneli cihaz üzerine monte edilebileceği gibi ayrı bir kontrol masasına da monte edilebilir.

KONVEYÖRLER: X-Ray cihazlarını, röntgen cihazlarından ayıran en önemli unsurların başında gelir. Röntgen cihazlarında sadece bir nesne ile ilgilenildiği için sadece nesne x ışını bölgesine konulmak suretiyle resimlemesi sağlanır. X-Ray cihazında nesne x ışını altından sürekli olarak geçer. Konveyörler, kontrol edilecek nesnenin x ışını altından geçirilerek biri birini takip eden taramalar ile nesnelerin görüntülerinin ekrana gönderilmesinde bu nesneleri taşımak için kullanılır. Taşıma kapasiteleri kullanılan X-ray cihazının modeline, markasına ve tünel ebadına bağlı olarak değişir.

EKRANLAR: X ışını taramasından geçen nesnelerin ve içeriklerinin görüntülerini bize yansıtırlar. Her marka cihaz için farklı ekran seçenekleri kullanılabilir. Bunlar siyah-beyaz veya renklidir. Her iki ekran ayrı ayrı kullanılabildiği gibi değişimli olarak aynı ekran üzerinde de değerlendirme yapılabilir. Siyah beyaz ekranda, siyah ve beyaz arasında oluşan gri renkli gölgeler değişik yoğunluktaki malzemeleri gösterir. Yeni cihazlarda farklı yoğunluklar renklendirilerek cisimlerin tanımlanması kolaylaştırılır.

X-Ray cihazlarında bir x-ışını kaynağı ve bu kaynağın karşısında ışınları algılayan dedektörler bulunmaktadır.

Eşyalar bu ışınları bulunduğu yol üzerine konularak bu eşyalardan geçen ışınlar üzerindeki değişimler detektörlerle algılanarak monitöre bir siluet olarak yansıtılır.

Güvenlik personelinin ilgilendiği kısım, x ışını emen ve ekranda siyah-beyaz, renkli ekranda ise turuncu, mavi ve yeşil renklerde görülen nesnelerin belirlenmesidir. Bu cihazlar, uyuşturucu, para, silah, patlayıcılar vb. maddeleri nesnel özellikleri ile tespit edebilme özelliğine sahiptir.

KONTROL PANELİ: Kontrol paneli kullanıcı tarafından cihazın çalıştırılmasını sağlar. Günümüzde kullanılan x-ray sistemlerindeki kontrol panellerinin özellikleri hemen her cihazda bulunur. Ama farklı cihazlar üzerinde değişen teknolojiye bağlı olarak ilave fonksiyon tuşları bulunur.

Açma-kapama tuşu cihazı açıp kapatmak için kullanılır. Anahtar çevrilip cihaz açıldığında kontrol panelindeki yeşil power ışığı yanar. Bir müddet sonra da X-RAY ON ışığı kısa bir süre için yanar. X-RAY ikaz lambaları biri birinden bağımsız olarak kontrol edilen iki ayrı lambadır.”FWD”, ”STOP” ve “REV” düğmeleri konveyörü çalıştırmak için kullanılır.”ZOOM” tuşları ekranda istenilen bölümleri büyütmek için kullanılır. Görüntü ayar düğmeleri ekrandaki görüntü üzerinde değişiklik yapmak için kullanılır.

Bagajların Kontrol Edilmesi; Konveyör eşyaları tünele taşır. Eşyalar bandın üzerine 50 cm. aralıklarla, yatay olarak ve bandın ortasına gelecek şekilde konulmalıdır.